Merkez Bankası tarafından açıklanan datalarda Türkiye’nin kısa vadeli borçlarında artış görüldü. TCMB’nin faiz indirimleri sonrasında piyasalarda yükselişe geçen Hazine’nin borçlanma faizleri, Türkiye’nin CDS primi, enflasyon üzere olgularla faizle daha çok ödeme yapar olduk. Ekonomistler tüm bilgiler ışığında borç idaresini inceliyor. Mercek altına alınan borç idaresi, devlet müdahalesi geçmişte neler oluşturmuştu?
Şimdi gelelim Hazine’nin yüklerine ödenen faizler, artan borçlar ve KKM ile faiz olmayan sarfiyatlar nasıl açıklanıyor?
Dünya Gazetesi’nde Alaattin Aktaş ‘Bu nasıl borç idaresi?’ başlıklı yazısında, Hazine’nin iç borç faiz ödemesinin 2022 yılının birinci 5 ayında 1,3 trilyon TL arttığını belirtti. Aktaş, ‘Daha geçen aralık ayında ödenecek toplam faiz ‘Yalnızca 795 milyar lira’. Ortadan beş ay geçiyor, mayısa geliyoruz, ödenecek faiz tam 1.3 trilyon lira artmış ve 2.1 trilyona yaklaşmış’ derken, 5 ayda faiz ödemelerindeki artışın yüzde 158 oranında olduğunu belirtiyor.
Aktaş, anapara yükümlülüğünün de yüzde 14 oranında artarak, 188 milyar lira ile oluştuğunu açıklarken, anaparanın 188, faizin ise 1.3 trilyon lira artış gösterdiğine dikkat çekiyor.
Faiz indirmeseydik, faiz yükümüz kadar olurdu?
Aktaş, yazıda dikkatini çektiği borçlanma stratejisinde 5 ayda artan 1,3 trilyonluk faiz yükü için şöyle devam ediyor:
Şimdi herkes şapkayı önüne koyup düşünsün, kendine nazaran bir hesap yapsın!
-
Biz yanlışsız dürüst bir iktisat siyaseti izleseydik…
-
Enflasyonu düşüreceğiz diye enflasyonun yükselmesine yol açacak formda faizi indirmeseydik…
-
Faizi indirdiğimiz için Hazine’nin daha yüksek faizle ve dövize ve TÜFE’ye endeksli borçlanmasına yol açmasaydık…
-
Türkiye Cumhuriyeti Hazinesinin elini böylesine zayıflatmasaydık…
Ne mi olurdu?
Hani o beş ayda 1.3 trilyona yakın faiz yükü artışı var ya, o meblağ en fazla 200 milyar olurdu.
Gelelim dövizdeki oynaklığı ya da yükselişi ya da tırmanış, sıçrama bir formda bize ziyan veren durumu durdurmak için üretilem KKM’nin yüküne!
Dolar/TL’nin 18,40 ile tarihi tepesini gördüğü, ulusal paramızın tarihteki en oynak gününü yaşadığı 20 Aralık’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan, Kur Muhafazalı Mevduat kısaca KKM diye bildiğimiz eserde ne kadar birikmiş? 849 milyar TL!
Bunun bir maliyeti vat bildiğiniz üzere ve hesapta birikenler arttıkça maliyet de artıyor.
İlk dönüşlerin başladığı mart ve sonrasında nisan aylarında kur farkı için KKM sahiplerine Hazine’den yapılan ödeme 16 milyar 255 milyon TL olmuştu. Sözcü’den Mehtap Özcan Ertürk haberine göre, mayıs ayında ise dolardaki yükseliş hızlanınca maliyet de artıyor.
Arada @e507’nin bu grafiğini hatırlayalım ????
pbs.twimg.com
Şimdi devam edelim; uzmanlar hesaplıyor!
Dolar/TL 15 lira olduğunda (an prestijiyle 15,80 altına geriledi) devlete 35 milyar lira maliyet oluşturan KKM sistemi, geçen hafta döndüğü hududunda kalsaydı 88 milyar liralık maliyet yaratacaktı. Kısaca 1 lira, 53 milyar lira artış demek oluyor. Üstteki grafikte de görüldüğü gibi 17 lira, 149 milyar lira edecek.
KKM’ye giriş yapılan ortalama kur düzeyi 13,87 lira olarak hesaplanırken, dönüşleri alınan birinci girişlerin mart ve nisanda tazelendiği düşünülürse, ortalama 14,33 oluyor.
Cari açıkta yükselişin kurda oluşturduğu baskıya, enflasyondaki yükselişe ve dünya konjonktürüne rağmen Merkez Bankası 2022 yılının birinci 4 ayında, 2021 yılının son 4 ayında düşürdüğü faizi değiştirmedi.
Dolardaki yükseliş sürdükçe KKM’de maliyet artıyor. Bu kısım, hükmî kişiliklere tanınan vergi muafiyetleri ya da rezervlerden bağımsız. Bir de açıklanması beklenen enflasyona endeksli eser ile KKM’den çıkış riski de var. Onu ilerleyen günlerde göreceğiz. Lakin KKM’ye özel temel risk istenilen getirinin sağlanamaması ile dövize dönüş riski olarak görülüyor.
“Doları, kur korumalıyla, enflasyona endeksli bonoyla ya da öteki farklı harika bonolarla falan tutamazsınız”
Yeniçağ Gazetesi’nden Cihan İhtilal Zelyut da dün KRT TV’de katıldığı bir programda, Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik durumu şu halde özetledi:
2017’de 47 milyar lira bütçe açığı veren Hazine, faize ne kadar ödüyor; 56 milyar lira. Sonra Cumhurbaşkanlığı Sistemi geliyor, 2020 yılında, bir anda bütçe açığı 178 milyara çıkıyor. Ödediğiniz faiz 133 milyar lira. TÜPRAŞ’ın ederi 50 milyar dolar. 2021’e geldiğimizde; 196 milyar lira bütçe açığı, 180 milyar lira da faiz ödemişiz. 2022’nin yalnızca nisan ayında 50 milyar lira açık verdi. 1854 yılında, Kırım savaşından sonra birinci borcu alan Osmanlı 20 yılda nasıl Düyun-u Umumiye’ye gittiyse Allah korusun, 20 yıl AKP kalsa ve bu başla gitse Türkiye Hazinesi’ni iflas ettirir. ABD, salgın devrinde bastığı 4,5 trilyon doları piyasadan geri çekecek, bu olduğunda dolar/TL’yi, kur korumalıyla, enflasyona endeksli bonoyla ya da öbür farklı harika bonolarla falan tutamazsınız.
Uzmanlar toplumsal medyada da faiz ödemelerine ve borç yüküne dikkat çektiler????
pbs.twimg.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
pbs.twimg.com
????
twitter.com
????
pbs.twimg.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
Dövize yönelim için Merkez Bankası eski Baş ekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara ise bu paylaşımı yaparken????
twitter.com
Dr. Mahfi Eğilmez yaşananlardan ders alınması gerektiğini vurguluyor ????
twitter.com
Devletin iktisada yönelik müdahalesi konusunda ise bu paylaşım dikkat çekerken????
twitter.com
Türk iktisat tarihçisi Prof. Dr. Şevket Pamuk ise bu bahiste şu hatırlatmaları yapıyor ????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com
????
twitter.com