Geçmişte günümüze teknolojideki yenilikler iktisat, sıhhat, askerlik, üretim, iş dünyası ve toplumsal hayat üzere hayatın birçok alanında değişimlere sebep oldu. Bu değişimlerden eğitim dünyası da geri kalmadı elbette. Radyodan tepegöze, internet ve bilgisayardan akıllı aygıtlara, bulut teknolojilerden yapay zekaya teknolojideki ihtilallerin tesirleri, eğitimde teknoloji entegrasyonu ile kendi göstermekte, bu da yeni eğitim kuramlarının, sistem ve tekniklerin gelişmesinin önünün açmaktadır. Bilhassa Covid-19 pandemi devri ile hayatımızda büyük yer edinen uzaktan eğitim, çevrimiçi öğrenme, hibrit eğitim üzere süreçler de, aslında eğitimde teknolojinin ne kadar kıymet arz ettiğini bir kere daha gözler önüne serdi. Bugüne geldiğimizde ise eğitim dünyasını heyecanlandıran yeni kavramın “metaverse” olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Pekala nedir bu metaverse? Öğretmen ve öğrenci için ne manaya geliyor? Metaverse ile eğitimde neler değişebilir?
Metavese kavramı lisanımızda öte evren evren ötesi sanal evren üzere karşılıklarla kullanılmaya başlandı
Metaverse genel İstanbul Escort Bayan manada sanal ve gerçek olanın eş vakitli olarak deneyimlenebildiği bir cihan Şahısların fizikî pozisyona bağlı kalmadan dijital yansımaları yani avatarları aracılığıyla bir ortaya gelerek toplumsallaşma oyun oynama alışveriş yapma toplantılara Escort İstanbul katılma konser izleme üzere günlük hayatta yapabildiği birçok aktiviteyi gerçekleştirebileceği merkeziyetsiz bir ortam Teknik manada ise artırılmış sanal karma genişletilmiş gerçeklik AR VR MR XR objelerin interneti yapay zeka blok İstanbul Escort zincir ve web 3 0 üzere birçok teknolojiyi de içerisinde barındırıyor
Birçoğumuz metaverse terimine yeni yeni aşina olsak da geçmişi 1992 yılına kadar uzanıyor Müellif Neal Stephenson tarafından kaleme alınan Snow Crash isimli romanı incelediğimizde internetin sanal gerçeklik temelinde bir evrim sürecinden ve alternatif dijital evrenlerden bahsedildiğini görüyoruz Metaverse kavramının tarihî gelişiminde ise Second Life Roblox üzere kendine mahsus evrenlerini yaratan oyunların piyasa sürülmesi The Matrix Ready Player One Avatar Tron Black Mirror üzere dizi ve sinemaların milyonlarca izleyici ile buluşması kripto paraların blok zincir yapısının NFT teknolojisinin ve sanal gerçeklik gözlüklerinin ortaya çıkmasından bugüne gelindiğini söyleyebiliriz
Metaverse e daha yakından baktığımızda ise bu kozmosun 7 katmandan oluştuğunu görüyoruz
Altyapı Infrastructure Kainatın teknik altyapısını oluşturan sistemlerdir 5G, Wifi 6, bulut teknolojisi vb. sistemledir. Kentlerdeki su, elektrik, kanalizasyon, doğal gaz üzere altyapılara benzetebiliriz.
Kullanıcı Orta Yüzü Human Interface Kullanıcıların bu kozmosa nasıl dahil olacağını belirleyen katmandır. Kullanıcılar bu kainatı “deneyimleyebilmek” için taşınabilir aygıtlar, VR gözlükler, lensler, çeşitli sensörlerle donatılmış giysiler üzere araçlara muhtaçlık duyacaktır.
Merkeziyetsizlik Decentralization Metaverse dağıtık bir yapıya sahiptir, yani tek merkezden yönetilen bir cihan değildir. Bu da teknik olarak metaverse’in tek bir şahsa ilişkin olmasının önüne geçmektedir. Kayıtlı, inançlı ve değiştirilemez olan blok zincir yapısı bu katmanın temel yapı taşıdır.
Mekansal Hesaplama Spatial Computing Metaverse kozmosunun “inşa edilmesini” söz eder. Cihanın 3 boyutlu hale getirilmesi, fizikî ve sanal dünyanın entegrasyonu, nesne, ses ve jest hareketleri tanıma teknolojileri üzere işler bu katmanda yer alır.
Yaratıcı iktisat Creator Economy Söz konusu merkeziyetsiz cihan içerisinde, dileyen kullanıcıların içerik oluşturabilme özgürlüğünü tabir eder.
Keşif Discovery sosyal bir cihandan bahsettiğimize nazaran, öbür kullanıcıların nerede ne yaptıklarını gerçek vakitli olarak görme imkanımız var. Ayrıyeten, cihanda kullanıcılar da artık birer içerik üreticisi olduğundan, toplulukları hedefleyen içerikleri (reklamlar, tanıtım faaliyetleri, mağazalar vb.) de görmek mümkün.
Deneyim Experience Metaverse kozmosuna adım atığınız andan itibaren; oyun oynama, toplumsallaşma, öğrenme, çalışma üzere aktiviteleri gerçekleştirme imkanına sahip oluyoruz. Başka kullanıcılarla etkileşime girme, avatarınıza yeni bir kıyafet ya da kendinize bir arsa alma, konser izleme, kendi NFT standınızı açma, bir eğitime katılma üzere tüm tecrübeleriniz kapsayan en geniş katmandır.
Artık bu kozmosu daha yakından tanıdığımıza nazaran eğitim perspektifinden inceleyebiliriz
Geçtiğimiz günlerde Ulusal Eğitim Bakanı Mahmut Özer eğitimde metaverse ve VR uygulamalarına ait alt yapı geliştirme ve dijital içerik oluşturma çalışmalarının yürütüldüğünü belirterek ‘Özellikle iş sıhhati ve güvenliği açısından riskli alanlarda dünyada mesleksel eğitim, artırılmış sanal gerçekliğe geçti. Biz de mesleksel eğitime uygulayacağız.’ açıklamalarında bulundu. Dünyada olduğu üzere ülkemizde de eğitimin bir değişim ve gelişim sürecine girdiği aşikar. “Peki neden buna gereksinim duyuldu?” sorusuna açıklık getirmeye çalışalım.
Doğumlarından itibaren teknolojinin içinde yer alan jenerasyonun eğitiminde klâsik eğitim yolları tesirini yitirmeye başladı Dijital yerliler olarak tabir edilen bu jenerasyonlar Roblox Minecraft Fortnite üzere kendi cihanını yaratma imkanı tanıyan ve pre metaverse erken metverse olarak isimlendirebileceğimiz dijital oyunlar ile ekran başında vakit geçiriyor Hasebiyle bu bireylerin metaverse e adaptasyon sağlaması dijital göçmenlere nazaran çok daha kolay olacaktır Bu da yeni nesillerin eğitimde metaverse ün değerli yer tutacağının göstergesi olabilir
21 yüzyıl eğitimi prensipleri yeterince öğrencilerin işbirliği eleştirel düşünme sorun çözme ve karar verme teknoloji okuryazarlığı bilgi işlemsel düşünme ve inovasyon üzere maharetleri edinmeleri gerekli hale geldi Bunun yanında STEM robotik kodlama oyun tabanlı öğrenme oyunlaştırma üzere kavramlar da eğitim süreçlerinin temelinde yer edinmeye başladı Bu nedenle yeni teknolojiler hem öğretmenler hem eğitim kurumları için artık neredeyse mecburî hale geldi Dijital yerlilerin öğrenme muhtaçlıkları ve kelamı edilen hünerleri kazanabilmeleri doğrultusunda tıpkı derste hem kuzey kutbuna hem de güney kutbuna gidebilmek tarihin akışını değiştiren bir savaşı 3 boyutlu olarak görebilmek yer çekimi ve hava basıncını deneyimleyerek öğrenebilmek okyanusta dalış yapar üzere deniz canlılarını keşfetmek uzayın derinliklerine seyahat yapmak maliyeti yüksek olabilecek bir tasarımı simülasyon ortamında oluşturmak üzere gerçekleştirilmesi tehlikeli sıkıntı hatta imkansız olabilecek faaliyetlerin öğrenciler tarafından deneyimlenebilmesi için eğitim dijitalleşiyor
Çoğunlukla eğitimde metaverse deyince akla çabucak sınıf ortamında kullanılan bir web 2 0 aracı yahut öğretmenlerin çevrimiçi dersleri gelebilir Halbuki metaverse de öne çıkan kavram deneyimlemedir
Örneğin Fen Bilimleri dersinde hücre konusu işlenirken hücre ders kitaplarında iki boyutlu fotoğraflarla ya da maketler ve modellerle üç boyutlu olarak öğrencilere sunuluyor Artık AR ve VR teknolojileri ile hücrenin içinde seyahate çıkmak mümkün hale geliyor
Eğitimciler açısından da metaverse ün öğretme hareketini kolaylaştıracağı düşünülüyor Pandemi devri uzaktan eğitimde sıhhat mühendislik vb alanların eğitiminde bilhassa atölye çalışmaları ve uygulamalı dersler gerçekleştirilemedi Sanal gerçeklik ve simülasyon ortamları bu sorunun da bir tahlili olarak düşünülebilir Ayrıyeten eğitici eğitimini de metaverse ortamında gerçekleştirmek mümkün olabilir Örneğin öğretmen eş vakitli olarak farklı ülkelerdeki ve kültürlerdeki eğitim süreçlerini gözlemleyebilir sanal konferanslar ve toplantılarla kabalık bir kitleye hitap edebilir
Peki ya öğrenci velileri Çocuğunun en uygun kurumlarda eğitim almasını isteyen ebeveynler sanal yerleşkeleri ziyaret ederek fikir sahibi olabilir örnek sanal derslere katılabilir eğitim kuumlarının imkanlarını deneyimleyebilirler Artık birçok eğitim kurumu metaverse platformlarında ikiz binalarını oluşturmaya başladılar Bunun yanında veli toplantısına geç kalan bir veli avatarı ile toplantıya katılarak çocuğunun gelişim bildirimlerini anlık olarak öğrenebilir
Tüm bu örnekler metaverse nin bize kazandırabileceklerinin hayal kesitlerinden oluşuyor Ama hayalden öteye gidemez diye düşünüyorsanız birinci metaverse kurgusunun 30 yıl evvel yazıldığını size tekrar hatırlatalım
Metaverse e adapte olma sürecinin sağlıklı bir halde ilerlemesi için öncelikle öğretmen ve öğrenciler tarafından metaverse ün çok uygun anlaşılması ve eğitsel yarar için kullanılması gerekiyor Metaverse Pedagojisi kavramını ülkemizde birinci sefer kullanan isim Prof Dr Levent Eraslan bu noktaya vurgu yaparak metaverse eğitiminde çok fazla bileşen ve faktörün kıymetli değişiklik göstermesi gerekirken yeni uzmanlık alanlarına da muhtaçlık duyulacağını tabir etmiştir Bu uzmanlık alanlarının ise Metaverse Alan Mimarı Metaverse Pedagogu Metaverse Öğretmeni Metaverse Eğitsel İçerik Geliştiricisi Metaverse Eğitimde Ölçme Kıymetlendirme Uzmanı Metaverse Eğitim Sosyoloğu vb olacağını belirtmiştir Metaverse denilince arazi kapışan değil içerik üreten bireylerin sayısının artması hayli kritik Yaşadığımız yüzyılın ve geleceğimizin gereksinimleri göz önüne alınarak bugünden metaverse ün anlaşılması ve öğrencilerimizin yalnızca kullanıcı değil üretici olabilmeleri için öğretmen eğitimleri büyük ehemmiyet arz etmektedir Evvel bu kavramı anlamalı anlatmalı ve kullanabilmeliyiz ODTÜ BÖTE Kısmı Öğretim Üyesi Doç Dr Tuğba Tokel in de dediği üzere Biz eğitimciler teknolojiyi maksat değil araç olarak kullanmayı hedefliyoruz
Bu yazı Gamfed Türkiye GönüllülerindenSabiha Ebcim ve Pınar Turan ın katkılarıyla yazılmıştır
Linkedln
Kaynaklar
Metaverse ve Benlik Sunumu Gül Dilek Türk Serkan Bayrakçı Elif Akçay https dergipark org tr tr download article file 2218835
P21 Framework for 21st Century Learning https static battelleforkids org documents p21 P21 Framework Brief pdf
ISTE Standards Students https www iste org standards iste standards for students
Metaverse nedir Neden gelecekte internetin yerini alacak https webrazzi com 2021 11 07 metaverse nedir ve neden gelecekte internetin yerini alacak
Evren Ötesi Kıymet Zinciri Metaverse ve 7 Katmanı https medium com gamfedturkiye
SODİMER Metaverse Okulu Eğitimleri