19. yüzyılda hayvanlar hiçbir canlının hak etmediği biçimde muamele görüyor, kullanılıyorlardı. 1822’de mahkemeye çıkan birinci eşek ile tarihin akışı değişti. Öykünün ayrıntıları aşağıda. ????
Kaynak: https://www.historytoday.com/archive/…
19. yüzyılda İngiliz Adaları’nda yaşayan hiçbir hayvanın canının kıymeti yoktu. Çok uzun mühlet hayvancılık kıymetli bir meslek olsa da, Sanayi İhtilali ile tüm istikrarlar değişti.
Ülkenin her bir noktasına fabrikalar kurulurken, bununla birlikte de nüfus da giderek artıyordu. Emekçilerin hayat kalitesi oldukça bir düşmeye başlamışken, ortaya ‘burjuvazi’ ismi verilen yeni bir sınıf çıkmıştı. Toplumsal alanlarda gerçekleşen bu değişimler, elbette hayvanların da pozisyonunu etkiledi. ‘Hayvan avlamak’ üzere acımasız etkinlikler, artık zenginler tarafından bir hobi olarak yapılıyordu. Zira ekipmanları temin edecek para sadece onlarda vardı. Personel sınıfı ise kendilerini eğlendirmek için horoz dövüşü ve boğa güreşi üzere aktivitelere başladı.
Her ne kadar 19. yüzyıl insanlarının çoğunluğu hayvanları bir canlı olarak yaşamaya paha görmese de, ortalarında hayvanları düşünenler de vardı. İskoç Milletvekili William Pulteney, 18 Nisan 1800 yılında boğa güreşlerinin yasaklanmasını teklif ettiği bir yasa tasarısı sundu. Ancak çok fazla reaksiyon ile karşı karşıya kaldı.
Hatta geleceğin başbakanı George Canning, Pulteney’in tasarısını “Avam Kamarası’na sunulan en saçma tasarı” olarak nitelendirdi.
Canning, boğa güreşini yasaklamanın halka uygun gelmeyeceği kanısındaydı. Milletvekili Pulteney’in sonuçsuz kalan bu teşebbüsünün 9 sene sonrasında hayvan hakları içini birinci adım Lordlar Kamarası’ndan geldi. Ancak Kamara’nın üyesi Lord Erskine, kan sporlarından hoşlanan bireyleri kışkırtmamak ismine sadece ziraî faaliyetlerde hayvan zulmüne son verilmesi gerektiğini destekledi.
Bu tasarıda hayvanlara ziyan veren şahısların yargı önüne çıkacağına dair bir unsur de yer alıyordu.
Bu tasarı her ne kadar Lordlar Kamarası’ndan geçse de, tekrar Avam Kamarası’ndan reaksiyon topladı. Bu yasanın öbür ıslahatlara yol açarak toprak sahiplerini zora sokabileceğine inanılıyordu. Erskine ise aristokrasiyi bastırmak için bunun gerekli olduğunu tez etti. Milletvekillerinin birden fazla tasarıyı kabul etti lakin hiçbir vakit pratiğe dökülmedi.
Bir tiyatro sever ve tanınmış bir düellocu olan Richard Martin, 1821 yılında sığırlara zulmü yasaklayan bir yasa tasarısını meclise sundu.
Martin, hayvanlara karşı sevgi dolu ve şefkatli biriydi. Lakin maalesef yasa tasarısı teşebbüsü başarısızlıkla sonuçlandı. Buna karşın pes etmeyen Martin, bir sonraki yıl at, inek ve eşek üzere çiftlik hayvanlarına zulmü önleyen bir tasarı ile meclisin karşısına geçti. Maalesef yeniden her zamanki üzere sağduyu ile karşılanmadı. Martin’in kararlılığı sayesinde tasarı Avam Kamarası’ndan geçse bile kelam konusu uygulamak olduğunda kimse bir şey yapmıyordu.
Martin’in yasa tasarısının kabulünün akabinde Bill Burns isimli bir tüccar eşeğini döverken yakalandı.
O zamanki maddelere nazaran yalnızca vatandaşların dava açabilme ayrıcalığı vardı, lakin Martin bunu yok sayarak Bill Burns’e kendi dava açtı. Mahkemeye yanında eşeği de götüren Martin, hayvanın ne kadar ağır yaralandığını herkesin görmesini sağladı. Hayvanın içler acısı durumu karşısında yargıç Bill Burns’ü hatalı buldu. Böylelikle, İngiltere tarihinde birinci sefer birisi hayvan haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle hatalı bulunmuştu. Sadece makul birtakım hayvanları kapsasa da, bu hayvan hakları için atılan birinci büyük adımdı.
Bu olayın iki yıl akabinde, Martin ve arkadaşları “Hayvanlara Zulmü Tedbire Derneği” kurdu.
Elbette tüm bunlar yaşanırken, alınan kararlara reaksiyon gösteren beşerler da vardı. Fakat Martin’in azimli uğraşları ve halkın gittikçe bilinçlenmesi ile gelen desteğiyle Hayvan Hakları Yasası tüm hayvanları kapsayacak bir halde genişletildi.
Siz bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım…