NATO’nun yeni üye kabul etmesi birçok kademeden oluşan teknik ve yasal süreçlerin akabinde mümkün oluyor. Bir ülkenin ittifaka üye olabilmesi için mevcut 30 müttefik ülkenin hepsinin birden üyeliğe onay vermesi kaidesi bulunuyor.
Pekala İsveç ve Finlandiya’nın üyelik süreci nasıl yürüyecek?
TRT haberin aktardığına nazaran Son olarak NATO’ya iki yeni üyenin katılması gündeme geldi Rusya’nın Ukrayna’ya Osmanbey travestileri saldırmasından sonra Avrupa güvenlik mimarisindeki gelişmelerden etkilenen Finlandiya ve İsveç uzun yıllardır benimsedikleri askeri tarafsızlığı terk ederek NATO’ya üyelik başvurusu yaptı
Finlandiya’nın Rusya ile 1500 kilometreye yakın sonu bulunuyor İkinci Pendik travestileri Dünya Savaşı’nda o zamanki Sovyetler Birliği ile savaşan Finlandiya topraklarının yaklaşık yüzde 10’unu kaybetti nüfusunun yüzde 11’ini yeni yerlere yerleştirdi ve bugünün kuruyla yaklaşık 5 milyar euro savaş tazminatı ödedi Side travestileri
Bu kayıplardan sonra Finlandiya’nın Sovyetler Birliği ile imzaladığı muahede ülkenin uzun yıllar askeri olarak bağlantısızlığına neden oldu Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra AB’ye üye olan euro para ünitesine geçen Finlandiya’nın NATO’ya Şirinevler travestileri üyeliği kelam konusu olmadı
NATO üyeliğini destekleyen Finlerin oranı yüzde 70’in üzerine çıktı
Uzun yıllar Finlandiya halkının yalnızca yüzde 20 kadarı NATO üyeliğini istedi Lakin Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrasında NATO Şişli travestileri üyeliğini destekleyen Finlerin oranı yüzde 70’in üzerine çıktı
İsveç ise Finlandiya’dan sonra NATO üyeliğine başvurma kararı aldı
1809’da Rusya ile savaşan ve o savaşta elindeki Finlandiya’yı Rusya’ya kaptıran İsveç yaklaşık 200 yıldır Rusya ile savaşmadı İsveç İkinci Dünya Savaşı’nda ve Soğuk Savaş periyodunda de tarafsız bir ülke olarak kaldı
Lakin ABD’li eski istihbarat çalışanı Edward Snowden’ın ifşa ettiği dokümanlarda İsveç’in 1950’li yıllarda ABD ile zımnî muahede yaptığı ortaya çıktı Buna nazaran İsveç’in Rusya’nın saldırısına uğraması halinde ABD’nin yardım edeceği argüman ediliyordu
NATO açık kapı siyaseti izliyor Bu siyaset ittifakın kurucu muahedesinin 10 hususuna dayanıyor
Bu unsurda kurucu Washington Antlaşması’na taraf olan ülkelerin Kuzey Atlantik bölgesinin güvenliğine katkı sağlamak için rastgele bir Avrupa ülkesini ittifaka katılmaya davet edebileceği belirtiliyor
Fakat bir ülkenin NATO’ya dahil olabilmesi için oy birliği yani mevcut 30 müttefik ülkenin hepsinin birden onay vermesi gerekiyor
NATO üyeliği olağan kurallarda uzun bir süreç gerektiriyor Bunun için çok evreli bir sürecin tamamlanması isteniyor
7 adımlık iştirak süreci
Buna nazaran NATO müttefikleri bir diğer ülkenin ittifaka katılmasını kararlaştırdıklarında NATO o ülkeye resmi davet gönderiyor Bundan sonra 7 adımlık iştirak süreci başlıyor
Birinci adımda NATO uzmanlarıyla davet edilen ülkenin temsilcileri Brüksel’de bir ortaya gelerek görüşmeler yapıyor Bu görüşmelerde davet edilen ülkenin NATO’nun siyasi yasal ve askeri kaidelerini karşılayıp karşılamadığı NATO üyeliğinin ekonomik askeri yasal siyasi ve istihbaratla ilgili yükümlülüklerini yerine getirip getiremeyeceği müzakere ediliyor Bu müzakerelere nazaran davetli ülkenin NATO kuralları ve standartlarını yerine getirmek için ıslahat yapıp yapmayacağı belirleniyor
İkinci adımda davet edilen ülke NATO Genel Sekreteri’ne resmi niyet mektubu gönderiyor ve NATO üyeliğinin yükümlülüklerini ve üzerine düşen taahhütleri kabul ettiğini bildiriyor Islahat yapılacaksa bu mektupta ıslahatların takvimi de belirtiliyor
Washington Antlaşması’na ek iştirak protokolleri hazırlanıyor
Üçüncü adımda NATO Washington Antlaşması’na ek iştirak protokollerini hazırlıyor Böylelikle ittifakın kurucu mutabakatı bir manada güncellenmiş oluyor Bu protokoller NATO ülkeleri tarafından imzalanıyor
Dördüncü basamakta protokollerin NATO üyesi ülkeler tarafından kendi ulusal maddeleri ve prosedürleri uyarınca onaylanması gerekiyor Onay süreci ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor Örneğin onay için ABD’de Senato’nun üçte ikisinin oyu gerekirken İngiltere’de parlamentoda resmi bir oylama gerekmiyor
Beşinci adımda ise tüm üye ülkeler kendi onay süreçlerini tamamladıktan sonra Washington Muahedesi’ni saklayan ABD’ye yeni üyenin iştirakini öngören protokolleri kabul ettiklerine dair bildirim yapıyor
Altıncı adımda bütün bu etaplar tamamlanınca NATO Genel Sekreteri yeni üyeyi ittifaka katılmaya davet ediyor
Yedinci ve son olarak yeni üye de kendi ulusal yasal sürecini tamamlayarak iştirak evrakını Washington Antlaşması’nı saklayan ABD’ye teslim ediyor ve NATO üyesi oluyor